Recensie: Pispaal – Jan Hendrik
Uitgeverij: Ambilicious
Tijdens het Get inspired by books-event dat ik in april 2018 samen met Anneke Kleine Staarman organiseerde, ontmoette ik Jan Hendrik. Hij vertelde dat hij met een vrij omvangrijk boek bezig was over zijn leven. Hij vertelde dat het te vergelijken was met het oeuvre van Karl Ove Knausgård, die zijn op zijn leven gebaseerde boeken in delen had uitgebracht. Dit wekte mijn nieuwsgierigheid. Ik had dan nog niks van Knausgård gelezen, maar ik had al vele lovende kritieken gehoord. Het boek van Jan Hendrik was alleen nog niet klaar.
Inmiddels was ons event alweer ruim een jaar geleden, toen Jan Hendrik mij benaderde en vroeg of ik zijn boek wilde recenseren, want het was eindelijk klaar. Maar natuurlijk wilde ik dat! En zo kon ik al snel in Pispaal beginnen.
Samenvatting
Daar ligt Jan. In elkaar geslagen en tegen de grond getrapt. Een brandende sigaret wordt in zijn gezicht uitgedrukt. Iedereen kijkt toe. Niemand die iets doet.
Ongecensureerd beschrijft Jan Hendrik het leven van een ‘pispaal’, alsof hij nog steeds de puber van toen is. Een verharde vechter die opstandig en eigenwijs genoeg blijft om terug te slaan, zelfs als hij weet dat hij daarna nergens meer veilig is. Een nieuwsgierig wezentje dat maar niet lijkt te snappen waarom hij kennelijk de enige is met zulke sterke en intieme verlangens. Vooral als hij op de dansvloer staat en aangetrokken wordt door de pronkende achterwerkjes van de meisjes, maar weggeduwd wordt als hij even te dichtbij komt.
En dan is er dat ene grote geheim in de familie. Waarom houdt papa steeds zoveel afstand? En waarom staat hij niet toe dat zijn zoons alleen met opa in de schuur komen om de pasgeboren lammetjes te voeren?
Deze autobiografische schelmenroman roept veel tegengestelde reacties op. Heeft seksualiteit inderdaad een te prominente plaats gekregen of is het eerder een inspiratie voor iedereen die vroeger gepest is? Is het alleen boeiend voor wie de schrijver kent of is het zo mooi verteld dat ook jij de kleine zal vergeten op te halen bij de oppas? Is het schokkend openhartig en zelfs zo rauw en eerlijk opgeschreven dat het afschrikt? Of is Pispaal vooral een meeslepend boek met grappige, verdrietige en hartverwarmende momenten?
Over de auteur
Jan Hendrik, een storyteller. Naast het werken met beelden, werkt hij aan oeuvre over zijn leven. Met dit eerste boek nodigt hij de lezer uit om uit te kijken naar het volgende deel.
Mijn mening
Mijn eerste indruk: een bijzondere cover. De kleuren en tekening spreken mij niet direct aan, dus ik zou het zelf niet opgepakt hebben in de boekhandel of bibliotheek. Al snel herken ik een man die over een stel boosaardige mensen (de pestkoppen neem ik aan) pist. Mijn associatie met de omgeving is duister en allesverzengend, alsof het een soort hel is. Tja, na het lezen van het boek denk ik dat het leven van Jan ook wel een hel is geweest.
Allereerst voelde het lezen van dit boek alsof Jan Hendrik van de hak op de tak springt. De vele (vrij) korte anekdotes zijn heel fijn en zorgen ervoor dat je door blijft lezen, het houdt de vaart in het verhaal. Maar van een onderlinge samenhang is niet altijd sprake en dat irriteerde mij af en toe. De anekdotes hadden qua gevoel misschien ook wel wat beter uitgewerkt kunnen worden, het blijft soms net iets te veel aan de oppervlakte. Wat misschien ook wel weer logisch is, want het lijkt mij vrij confronterend om over zoiets pijnlijks te schrijven.
Wat ik goed beschreven vond, was de worsteling als puber met seksualiteit: rauw en soms ronduit plat, zoals pubers zich ook kunnen uitdrukken.
Dit boek moest ik echt even laten bezinken. Het was razendsnel uit: de 162 pagina’s die het boek telde, had ik binnen 1,5 dag uit. Maar het gevoel dat ik eraan overhield was raar. Dit heb ik nog niet eerder gevoeld bij een boek. Een raar buikgevoel, een soort plaatsvervangende schaamte of zo. Het voelt ongemakkelijk.
Ik moet toegeven dat ik, ondanks mijn ongemak, diep respect heb voor Jan Hendrik. Hij heeft (schokkend) openhartig een boekje open gedaan over zijn jeugd, hij heeft zich met dit boek heel kwetsbaar opgesteld. En daar is lef voor nodig. Toch voelde het soms alsof ik net iets te veel info kreeg.
Ergens ben ik nog steeds nieuwsgierig naar het vervolg, want ik geloof dat dat er zeker aan zit te komen. Dit boek eindigde vrij abrupt voor mijn gevoel en aangezien ik Jan Hendrik volg op de sociale media, weet ik dat hij nog veel meer doet en beleeft. Hij heeft nog meer dan genoeg verhalen te vertellen. Ik hoop dat hij de vlotte schrijfstijl blijft vasthouden, maar de rafelige randjes die ik nu nog lees, weet op te poetsen tot prachtige verhalen.
Zoals ik eerder al aankondigde, splits ik mijn oordeel vanaf dit jaar op in verschillende onderdelen:
- Cover en titel: 2**
- Inhoud: 3***
- Redactie: 3***